Nieuws

Klimaatdakcongres 2024: Multifunctionele daken als oplossing voor ruimtelijke en klimaatuitdagingen

We staan in Vlaanderen voor enkele grote uitdagingen: van verdichting tot klimaatdoelstellingen, er komt heel wat op ons af. Gelukkig zijn er ook oplossingen voor deze uitdagingen. Klimaatdaken bijvoorbeeld! Ze zijn nog niet helemaal top of mind voor aannemers en eigenaars, maar hebben veel voordelen. Embuild Vlaanderen en Buildwise organiseerden op 23 september dan ook het allereerste Klimaatdakcongres in Flanders Expo en zetten zo de nieuwste ontwikkelingen in de kijker. Alle stakeholders, van aannemers tot overheden, waren welkom.

Vlaanderen kampt met een ruimte- en klimaatprobleem

In haar openingswoord benadrukte Caroline Deiteren van Embuild Vlaanderen de urgentie van de uitdagingen waar Vlaanderen voor staat. "Vlaanderen kampt met een ernstig ruimteprobleem," begon ze. "We willen de schaarse open ruimte beschermen, zoals vastgelegd in de bouwshift, terwijl er tegelijkertijd een dringende behoefte is aan 500.000 nieuwe woningen. Verdichting is daardoor onvermijdelijk, maar dit leidt tot hogere grondprijzen en maakt wonen steeds duurder."

Naast de ruimtelijke kwestie onderstreepte Deiteren de noodzaak om de bouwsector te betrekken in de strijd tegen de klimaatcrisis. De Europese klimaatdoelstellingen vereisen een aanzienlijke reductie van CO2-uitstoot, waarvoor een grootschalige renovatiegolf noodzakelijk is. Deze renovaties moeten niet alleen de energie-efficiëntie van gebouwen verbeteren, maar ook plaats bieden aan hernieuwbare energiebronnen zoals zonnepanelen en warmtepompen.

Het ongebruikte potentieel van platte daken

Een van de belangrijke kansen voor de bouwsector ligt volgens Deiteren op een onverwachte plaats: de platte daken van gebouwen. "Vlaanderen telt duizenden vierkante kilometers aan platte daken die momenteel enkel als afdekking fungeren," legde ze uit. "Maar deze daken hebben een enorm potentieel om een positieve bijdrage te leveren aan het aanpakken van klimaatverandering, biodiversiteitsverlies en het efficiënt benutten van ruimte."

Het concept van een klimaatdak, dat het congres centraal stelde, gaat verder dan alleen duurzame energieoplossingen. Een klimaatdak is een multifunctioneel plat dak dat bijdraagt aan klimaatadaptatie, klimaatmitigatie en CO2-reductie. Denk hierbij aan een dak met een moestuin, zonnepanelen, een waterfiltratiesysteem, een dakterras of nog beter: een combinatie van een paar uit deze lijst.Multifunctionele daken als antwoord op klimaatadaptatie

Naast klimaatmitigatie, waarbij de CO2-uitstoot wordt teruggedrongen, zijn klimaatdaken ook van belang voor klimaatadaptatie. Steden in Vlaanderen krijgen steeds vaker te maken met het hitte-eilandeffect, waarbij verharding en bebouwing zorgen voor hogere temperaturen in stedelijke gebieden, vooral tijdens de zomermaanden. Dit effect zal alleen maar toenemen door de verdere verstedelijking van het landschap.

De oplossing ligt volgens Deiteren in een betere integratie van groen-blauwe infrastructuur, zoals parken, waterpartijen en andere natuurlijke elementen die verkoeling bieden. Dit is ook belangrijk voor het waterbeheer, aangezien klimaatverandering periodes van extreme droogte en hevige regenval met zich meebrengt. Bij stedelijke verdichting is het cruciaal om regenwater vast te houden en langzaam te laten infiltreren, in plaats van het direct via riolen af te voeren. Multifunctionele daken kunnen hierin voorzien, bijvoorbeeld door wateropvangsystemen te integreren.

Inspirerende voorbeelden uit Vlaanderen

Dat klimaatdaken perfect te installeren zijn, bewezen verschillende experts en sprekers tijdens dit congres.

Zo gaf Lukas Daniels van V&B Dakwerken een gedetailleerde presentatie over circulaire en losmaakbare daktechnieken die zijn bedrijf heeft toegepast, onder andere bij de bouw van een basisschool in Wellen. Deze technieken zorgen ervoor dat daken op een duurzame manier opgebouwd en hergebruikt kunnen worden.Daken zijn niet langer alleen afdekking van gebouwen, merken de mensen van Re:vive. Kevin Sieckelinck vertelde hoe ze daken zien veranderen in hun portfolio, met steeds meer daken die verschillende functies combineren: van zonne-energie tot recreatie, waterbeheer en zelfs voedselproductie.

Twee opvallende projecten werden extra belicht tijdens het congres: het innovatieve oeverplantendak van Rietland, waarbij Mireille Martens vertelde over het afvalwater dat hiermee gezuiverd wordt, en de dakboerderij op het PAKT-project van Volle Grond, waarover Adriaan Vermeulen vertelde dat je er groenten en fruit kan kweken. Deze projecten tonen hoe daken een waardevolle groene ruimte kunnen worden in dichtbevolkte gebieden.

Hans Erens van Avantgarden benadrukte dat klimaatdaken altijd in een breder stedelijk geheel moeten worden bekeken. "Ze moeten worden gekoppeld aan de groen-blauwe infrastructuur van de omgeving," verklaarde hij. Klimaatdaken maken namelijk integraal deel uit van het stedelijk weefsel en dragen bij aan de bredere ecologische en klimatologische functies van een wijk of stad.

Innovatie en onderzoek als drijvende krachten

Onderzoek en innovatie zorgen ervoor dat er klimaatdaken verder blijven ontwikkelen. Eddy Mahieu van Buildwise en Dirk Saelens van KU Leuven werken hier beiden op: de eerste gaf inzicht in de technologische vooruitgang binnen de sector, de tweede lichtte plannen toe voor een nieuwe onderzoeksinfrastructuur op de ConstrucThor-site in Genk, een proeftuin voor nieuwe bouwtechnieken en oplossingen voor onder andere multifunctionele daken.

Klimaatdakprotocol: samenwerking voor een duurzame toekomst

Meer dan 180 bedrijven en organisaties uit de bouwsector, architectuur en projectontwikkeling hebben het Klimaatdakprotocol al ondertekend. Dit protocol schetst de ambitie om platte daken in Vlaanderen multifunctioneel en duurzaam in te zetten. De ondertekenaars verbinden zich ertoe om actief bij te dragen aan deze transitie door innovatieve oplossingen te implementeren, onderzoek te stimuleren en samen te werken met overheden en andere belanghebbenden.

Tijdens de netwerkreceptie na afloop van het congres kregen verschillende organisaties de kans om het protocol ceremonieel te ondertekenen. Dit benadrukte de brede steun vanuit de sector voor deze nieuwe visie op de rol van platte daken in het stedelijke landschap.

Een duurzame toekomst begint op het dak

Het Klimaatdakcongres 2024 bewees dat er in Vlaanderen een groeiende consensus bestaat over het belang van multifunctionele daken in de aanpak van zowel ruimtelijke als klimaatuitdagingen. Innovatie, samenwerking en duurzaamheid stonden centraal tijdens het evenement, en de gepresenteerde voorbeelden tonen aan dat klimaatdaken geen toekomstmuziek zijn, maar nu al werkelijkheid worden.

Met de steun van bedrijven, projectontwikkelaars, overheden en onderzoeksinstellingen is er een stevige basis gelegd om de platte daken in Vlaanderen een nieuwe rol te geven. Ze kunnen veel meer worden dan louter afdekking van gebouwen: ze bieden oplossingen voor energie, water, biodiversiteit en leefbaarheid in steden. Kortom, klimaatdaken zijn een belangrijk instrument om onze bebouwde omgeving toekomstbestendig te maken.

Wie interesse heeft om het Klimaatdakprotocol te ondertekenen, kan hiervoor terecht op www.klimaatdak.be  

Stad engageert zich om daken duurzaam in te zetten

De stad Dendermonde ondertekende het Klimaatdakprotocol van Embuild Vlaanderen. Het is een initiatief om overheden en bedrijven te stimuleren om platte daken in te zetten voor het aanpakken van maatschappelijke uitdagingen zoals klimaatopwarming, biodiversiteitsverlies en de steeds schaarser wordende ruimte.

Lees het volledige artikel hier.

Maak je gemeente klaar voor de toekomst
met klimaatdaken

Als stadsbestuur bots je vandaag waarschijnlijk op enkele uitdagingen zoals de klimaatdoelstellingen, een gebrek aan ruimte en de nood aan meer groen en biodiversiteit. In een verstedelijkt gebied als Vlaanderen zijn dit bekende problemen. Maar wist je dat klimaatdaken hierin een oplossing kunnen zijn?

Een klimaatdak is een robuust, water- en winddicht en onderhoudsvriendelijk plat dak dat meer is dan een onbenutte ruimte bovenop een gebouw. Je kan namelijk heel wat meer doen met die ruimte: denk aan zonnepanelen, een rooftopterras of een moestuin kunnen er allemaal hun plaats vinden. Binnen het Klimaatdak worden ze aangeduid met kleuren:

• Groene daken creëren ruimte voor natuur.
• Blauwe daken bufferen regenwater.
• Gele daken staan voor duurzame energieproductie.
• Rode daken creëren extra leefruimte

Je kan deze functies ook combineren, waarmee je extra inzet op multifunctionaliteit. En daarmee draag je dan weer bij aan klimaatadaptatie, waardoor je als gemeente werkt naar het behalen van de klimaatdoelstellingen.

"De klimaatuitdaging aangaan hoeft helemaal niet vervelend te zijn. Dat een gezonde dosis vindingrijkheid en 'common sense' ons al een heel eind op weg kunnen helpen, bewijzen deze daken. Het beste is dat het om een win-win gaat. Ze zijn niet alleen goed voor het milieu, maar maken onze dichtbebouwde ruimte ook mooier en aangenamer. Dat heet: van de nood een deugd maken", zegt de Vlaamse minister van Omgeving en Energie, Toerisme, Justitie en Handhaving.

Wie zich hiervoor wil inzetten, kan het Klimaatdak-protocol mee ondertekenen. Dat geeft je toegang tot een community van meer dan 200 ondertekenaars, van aannemers en producenten tot overheidsinstanties. Je toont meteen ook de intentie om je in te zetten voor meer multifunctionaliteit, circulariteit en CO2-uitstootvermindering in jouw stad of gemeente. Zonder verplichtingen, maar met veel inspiratie voor de toekomst.

Wil jouw stad of gemeente deel uitmaken van de 200+ ondertekenaars? Onderteken het protocol hier.

Eerste Klimaatdakcongres @ Green Expo

Platte daken bieden talloze mogelijkheden om bij te dragen aan wereldwijde klimaatuitdagingen, biodiversiteit en efficiënt ruimtegebruik. Een klimaatdak is een multifunctioneel plat dak dat bijdraagt aan klimaatmitigatie en/of –adaptatie. De focus ligt op multifunctionaliteit, circulariteit en CO2-reductie.

Wil je schaarse beschikbare ruimte optimaal benutten?
Heb je vragen over het klimaatadaptief inrichten van gebouwen?
Ben je op zoek naar inzichten voor het ontwerpen van klimaatdaken?
Vraag je jezelf af hoe circulaire klimaatdaken kunnen/moeten worden uitgevoerd?
Dan is dit gratis event onmisbaar voor jou!

Voor wie is dit event?

• Aannemers
• Architecten en studiebureaus
• Woningbouwers en projectontwikkelaars
• Overheden, bevoegd voor gebouwinfrastructuur, ruimtelijke planning,…

Wat kan je verwachten?

Tijdens deze inspiratiesessie krijgt u van Embuild Vlaanderen een helder beeld van wat Klimaatdaken zijn en welke voordelen ze bieden voor gebouwen, eigenaren en de maatschappij. Buildwise geeft inzicht in de innovaties waarmee de bouwsector deze technische uitdagingen aanpakt.

Je hoort over verschillende case studies, waarbij initiatiefnemers en uitvoerders uitleg geven over opmerkelijke realisaties in Vlaanderen, zoals:

Hergebruik van isolatieplaten bij de aanleg van circulaire platte daken.
Waterretentiedaken gecombineerd met beplanting.
Stadslandbouw op daken.
Collectieve gebruiksdaken voor ontspanning en recreatie.
Je gaat naar huis met inspiratie en praktische ideeën om binnen je eigen organisatie aan de slag te gaan met multifunctionele klimaatdaken.

We hopen je te mogen verwelkomen op dit inspirerende congres. Schrijf je vandaag nog in en draag bij aan een duurzame toekomst!

Schrijf je nu in!

Praktische informatie:

• Datum: 24 september 2024
• Tijd: 13:30 - 15:30, gevolgd door een netwerkreceptie tot 17:00
• Locatie: Flanders Expo, Gent
• Inschrijven: Via de eventpagina (deelname is gratis na inschrijving)

Belangrijk:

• Tijdig inschrijven is noodzakelijk vanwege een maximale zaalcapaciteit van 100 personen. Bij inschrijving ontvangt u tevens gratis toegang tot de beurs Green 2024, die gelijktijdig plaatsvindt.
• Voor wie er niet bij was op het lanceringsevent, of pas nadien intekende, krijgt tijdens de netwerkreceptie de kans om pancarte fysiek te signeren en een foto te laten nemen.

Wij hopen je te mogen verwelkomen op dit inspirerende congres. Schrijf je vandaag nog in en draag bij aan een duurzame toekomst!

Bouwsector wil overal in Vlaanderen klimaatdaken

"De klimaatuitdaging aangaan hoeft helemaal niet vervelend te zijn. Dat een gezonde dosis vindingrijkheid en 'common sense' ons al een heel eind op weg kunnen helpen, bewijzen deze daken. Het beste is dat het om een win-win gaat. Ze zijn niet alleen goed voor het milieu, maar maken onze dichtbebouwde ruimte ook mooier en aangenamer. Dat heet: van de nood een deugd maken", zegt de Vlaamse minister van Omgeving en Energie, Toerisme, Justitie en Handhaving.

Bouwsector lanceert Klimaatdak

Op vrijdag 23 februari vindt op Brussels Expo de officiële kick-off van het Klimaatdak plaats. Dit is een initiatief van Embuild Vlaanderen en Buildwise, die de bouwsector willen aanmoedigen om platte daken in te zetten voor de klimaatdoelstellingen. Een initiatief waar de Vlaamse minister van Omgeving alvast achter staat, want zij bevestigde alvast haar aanwezigheid op de kick-off.

Platte daken bieden heel wat potentieel om de klimaatuitdaging aan te pakken. Het zijn vaak grote, onbenutte oppervlaktes die ruimte kunnen geven aan positieve bijdragen zoals meer biodiversiteit, minder hitte-eilandeffect, betere waterretentie en duurzame energieopwekking. Daarom sloegen Embuild Vlaanderen en Buildwise de handen in elkaar en ontwikkelden een protocol voor het Klimaatdak. In dit protocol worden de uitgangspunten, ambities en werkpaden gedefinieerd en uitgewerkt rond vier kernpunten: bouwtechnische duurzaamheid, multifunctionaliteit, circulariteit en het beperken van CO2 in de brede keten.

Met dit protocol willen Embuild Vlaanderen en Buildwise meer bewustwording creëren bij stakeholders zoals (lokale) overheden, bouwheren, eigenaars, ontwerpers, .... Kortom, iedereen die in aanraking komt met daken. Net als bij het Vlaams betonakkoord kan dit protocol hopelijk een breed draagvlak creëren en bijdragen aan het behalen van de klimaatdoelstellingen.